Ten diepste eenzaam zijn

Als ik mediteer of gewoon op een ander moment stil word, voel ik diep van binnen de laag van de eenzaamheid.
Dat klinkt heel treurig en soms is het dat ook. Maar vanochtend realiseerde ik me dat in ieder van ons deze laag te vinden is. Het is de laag die erbij hoort. De laag waar de Amerikaanse psychiater Yalom aan refereert als hij ons vertelt dat ieder mens 'ten diepste eenzaam is'.
Ik vind het een heel confronterende laag, daar diep in mij. Verbijsterend in zijn helderheid en rauwheid. Ik ga er vaak voor op de loop. Dingen doen. Afleiding zoeken. Vanochtend was  het even anders. Ik kon erbij blijven en me realiseren dat dit een pijn van alle mensen is. Een onverstoorbare eenzaamheid, was het eventjes.
Ik denk dat dit is wat Pema Chödrön bedoelt als ze schrijft: "Zou je het als een gouden kans kunnen aangrijpen als je 's morgens wakker wordt en zomaar opeens het hartzeer van vervreemding en eenzaamheid voelt opkomen? Zou je je, in plaats van jezelf te kwellen of het gevoel te hebben dat er iets verschrikkelijks gebeurt, op dat moment van verdriet en verlangen kunnen ontspannen, zou je de onbegrensde ruimte van het menselijk hart kunnen voelen? De volgende keer dat je de kans krijgt kun je het eens proberen."
Ik denk ook dat dit voelen van de onbegrensde ruimte van mijn menselijke hart de stap is die ik nog te nemen heb. Dat dit met compassie te maken heeft. Dat dit de verbinding herstelt. Het besef dat deze pijn een universeel gegeven is, schept de band met mijn medemensen waardoor ik me met hen verbonden voel en dat werkt heel troostend.

Een konijn merkte mijn toestand

Ik was triest op een dag en ging wandelen;

ik zat neer in een wei.

Een konijn merkte mijn toestand en

kwam naderbij.

Dikwijls is er niet meer nodig dan dit -

zo dicht bij schepselen te verkeren

die zo vol weten,

zo vol liefde zijn

dat zij niet - 

redeneren,

ze staren slechts met

hun 

geweldige begrip.

Een gedicht van de 16e-eeuwse mysticus Sint Jan van het Kruis

De verbinding herstellen

De verbinding herstellen
dat is wat ik zo graag wil
weer zijn als in mijn eerste levensjaren
De verbinding herstellen
met mijn eigen unieke kern
voortgekomen uit mijn vader en mijn moeder
dat is wat ik zo graag wil
De verbinding herstellen

Ik schreef dit rondeel afgelopen kerstvakantie tijdens een schrijfretraite (onder begeleiding van Christine de Vries) in abdij Koningshoeven in Berkel Enschot. Het verwoordt ondubbelzinnig waar ik naar verlang. Het verwoordt denk ik waar veel mensen naar verlangen.
De Amerikaanse schrijver en psychiater Irvin Yalom schreef eens in een artikel in het maandblad Psychologie dat wij mensen moeten zien te leven met het gegeven dat wij "ten diepste eenzaam zijn". Hij doelt hier op het gescheiden zijn van de toestand van voor onze geboorte. Wij verlangen naar de geborgenheid en het één-zijn met de moeder, toen alles nog vanzelf ging zoals het moest gaan.
In zijn film The Shift vertelt Wayne Dyer hoe verbazingwekkend het is je te realiseren dat alles zich prima en natuurlijk ontwikkelde toen we ons er nog niet (d.m.v. ons denken) mee bemoeiden. Die negen maanden in onze moeders baarmoeder maakten we zonder stress een prachtige ontwikkeling door.
Wij mensen "delen zwijgend de pijn van onze eenzaamheid, onze afgescheidenheid, die - hoe we die ook proberen te verzachten of ontkennen - een basisgegeven lijkt van onze condition humaine," zegt ook Hein Stufkens in zijn boek Weg van Gnosis.
Dat verlangen naar Heel-Zijn, dat is bij mij heel sterk aanwezig. Ben me er tegenwoordig vrij snel bewust van dat ik iets gedaan heb, maar er niet echt bij aanwezig geweest ben. Dat doet mij dan verdriet. Ik leefde, maar eigenlijk ook weer niet. Het voelt als zonde van de kostbare tijd hier op aarde. De drang mijn leven bewust te leven is heel sterk. Zo sterk, dat mijn grootste uitdaging ligt in het liefdevol omgaan met mijzelf in dit boeiende leerproces. Ik ben mijn eigen liefdevolle vader en moeder.
Ooit las ik in een boek over sterven dat een vrouw bang was om dood te gaan omdat ze vond dat ze zo gefaald had als moeder. Haar dochter was aan de heroïne geraakt en ze had haar niet kunnen helpen, zelfs de deur moeten wijzen. De priester die haar bezocht zag dat ze een foto van haar dochter op haar nachtkastje had staan en vroeg of ze van haar hield. Ja! Natuurlijk! reageerde de vrouw. Toen vertelde de priester haar dat God ook een foto van haar op zijn nachtkastje had staan.