De verloren zonen

Ik lees het hoofdstuk over de oudste zoon uit Henri Nouwens Eindelijk thuis, het boek waarin hij tijdloze lessen trekt uit Rembrandts schilderij Terugkeer van de verloren zoon.
De verloren zoon, de jongste, keert naar jaren van losbandigheid en 'zonde' terug naar zijn ouderlijk huis, berouwvol, en wordt door zijn vader liefdevol ontvangen. Wie kent het verhaal niet?
Nouwen betoogt dat ook de oudste zoon een verloren zoon genoemd had kunnen worden. Deze oudste zoon, die het zo graag allemaal goed heeft willen doen, thuis gebleven is, hard gewerkt heeft, zijn verplichtingen nakwam, deze zoon trok innerlijk steeds verder weg van zijn vader, werd steeds ongelukkiger en steeds minder vrij. Deze zoon had niet de moed weg te lopen en was diep vanbinnen jaloers op zijn jongere broer. Hij raakte verloren in wrok en zijn boosheid en afgunst hielden hem gevangen.
Nouwen herkent zichzelf maar al te goed in deze oudste verloren zoon. 'Het werd voor mij steeds moeilijker me thuis te voelen in het huis van mijn vader. Ik werd steeds minder vrij, minder spontaan, minder vrolijk, en de anderen gingen mij steeds mee zien als iemand die wat 'zwaar op de hand' was."
Ik heb nooit ontvangen wat ik verdiende, is de klacht van de oudste zoon. Hij kan niet meer delen in de vreugde van anderen. Vreugde en wrok kunnen niet naast elkaar bestaan.
"Hoe meer ik over de oudste zoon in mij nadenk, des te meer realiseer ik me hoe diep geworteld deze vorm van verlorenheid werkelijk is en hoe moeilijk het is vanuit zo'n houding terug te keren naar huis. Het lijkt zoveel makkelijker om terug te keren van een leven vol wellustige uitspattingen dan van de kille woede, die in de diepste schuilhoeken van mijn hart genesteld is."
"Er is een enorme, duistere kracht die mij tot dit innerlijk beklag brengt. Het veroordelen van anderen en van mezelf, mijn eigendunk en het afwijzen van mezelf versterken elkaar en hebben een steeds destructievere uitwerking," schrijft Nouwen.
Natuurlijk herken ik persoonlijk ook heel veel en is het hoofdstuk enorm confronterend. Inderdaad, waar mijn deugdzame ik is, is ook mijn van wrok gevulde aanklager aanwezig. Om treurig van te worden.
En dan staat er in de slotalinea iets wat naadloos aansluit op de Paaspreek van een paar weken geleden. Nouwen vraagt zich natuurlijk af hoe hij kan terugkeren naar zijn liefdevolle vader als hij zichzelf verloren heeft in wrok en overweldigd wordt door jaloezie, gevangen zit in gehoorzaamheid.
Hij beseft dat hij zichzelf niet aan zijn eigen haren uit het moeras kan trekken.
Hij beseft dat hij zichzelf niet kan genezen.
Er moet iets gebeuren wat hij zelf niet tot stand kan brengen: "Ik kan alleen van bovenaf genezen worden, als God van boven tot mij komt," schrijft Nouwen. Als voorbeeld haalt hij Jezus' woorden tot Nicodemus aan: "Wees dus niet verwonderd als ik jullie zeg: jullie moeten opnieuw geboren worden; van bovenaf."
Net als Joris Vercammen het verwoordde in zijn preek: "Je kunt jezelf niet vrijkopen, je wordt vrijgekocht, je ontvangt je toekomst, je wordt opnieuw geschapen."
Mooi is dit toch.

Rembrandt - de terugkeer van de verloren zoon

Zijn wat je had kunnen zijn

Het is nooit te laat om te zijn wat je had kunnen zijn (George Elliot)

Gewoon opnieuw beginnen. Mijn blik niet langer laten vertroebelen door ervaringen uit het verleden. Kijken door de ogen van de driejarige Joyce in mij. Vol vertrouwen zijn. Beseffen dat ieder moment er een is van een nieuwe geboorte. Fris en onschuldig.
Gedraag je hetzelfde als de mensen die er geen last van hebben, zei een faalangstcoach ooit tegen mij. Dat klinkt wel heel simpel. Toch is dat waar het om gaat. Maak je los van je verleden. Veranker jezelf in het nu.
Gisteren lukte me dat niet goed. Ik voelde goed hoe zenuwachtig ik was voor het sollicitatiegesprek. In plaats van mij even tijd te gunnen om aan te komen, me op mijn gemak te stellen, werd ik meedogenloos aan een spervuur van kritische vragen onderworpen. Alsof ik iemand was die het gewaagd had te denken dat ik wel eens geschikt zou kunnen zijn voor die baan. Alsof ik ontmaskerd moest worden.
Ik heb er een vervelend gevoel aan overgehouden. Geef mezelf op m'n kop dat ik mijn grenzen niet aangegeven heb. Dat ik me in de verdediging heb laten duwen. Heel naar is dat. Nu is het dus zaak om die veroordelende stem even uit te laten razen. Natuurlijk ben je boos, zeg ik tegen de stem. Jij wil dat ik voor mezelf op kan komen, dat ik mezelf kan beschermen, dat ik mijn mannetje sta. Dat lukte me gisteren niet, heel vervelend, en ik ben blij dat het je zo aan het hart gaat. Ik heb er weer veel van geleerd. We laten het nu rusten, okee?
Vanmiddag heb ik weer een gesprek. En ik bedenk me dat het nooit te laat is om het beste in mezelf naar boven te laten komen. Nooit te laat dus om te zijn wie ik had kunnen zijn. Wat een mooie uitspraak van George Elliot.

The Work

De laatste dagen sloeg de twijfel toe. Fysiek was en ben ik nog steeds niet in orde (grieperig en gisteren een heuse migrainedag) maar ook mentaal voel ik me zwak.
Tijdens de meditatiesessie van vanochtend liet ik me helemaal in het moeras zakken. De bekende zinnen kwamen boven: ik wil het niet meer, laat mij maar, ik wil het opgeven.
Toen kwam de flits. "Dit denk ik alleen als ik geloof dat ik het niet kan. Dit denk ik alleen als ik geloof dat het inderdaad niets gaat worden met mij."
Als bij toverslag werd ik heel helder. Als ik dit niet geloof over mezelf, dan heb ik er zin in en dan ga ik gewoon dingen doen waar ik blij van word. Dingen waarvan ik denk dat anderen er ook blij van zullen worden.
Als ik dit niet geloof over mezelf dan... Het was voor het eerst dat ik zo lijflijk voelde hoe desastreus die ondermijnende overtuigingen uitpakken.
Natuurlijk moest ik meteen aan The Work van Byron Katie denken:

1. Is het waar?
2. Kun je absoluut weten dat het waar is?
3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, wanneer je die gedachte gelooft?
4. Wie zou je zijn zonder de gedachte?
en
Keer het om.

http://www.thework.com/downloads/little_book/Dutch_LB.pdf

Ik ben tot de conclusie gekomen dat mijn pad, net als het pad van het labyrinth, tijdelijk ver van mijn doel afdraait. Ik ben even de voeling kwijt, maar die komt weer terug. Het is gewoon een kwestie van mijn stappen blijven zetten.

14.30 uur: En toen vond ik de minfulnessreminder in mijn mailbox: 

Het is niet jouw taak om mij aardig te vinden; dat is mijn taak.

— Byron Katie

Durven, angst en spijt

Alles heeft zich opnieuw gezet. Het evenwicht is hersteld en ik voel dat mij iets heel wezenlijks toegevallen is afgelopen donderdagochtend.
Hoe belangrijk het kennen van 'mijn waarheid' is, merk ik nu weer. Het beeld wordt helderder en helderder. Ik weet nu wat mij keer op keer onderuit haalt. Ik weet nu waar ik mee te dealen heb. Niet vaag, maar precies en dat maakt het reageren doeltreffender.
Er is wat aan het borrelen. Er worden plannen gesmeed. Zo'n baan bij een werkgever, dat is uiteindelijk niet wat ik wil. Ik wil het zelf gaan doen en schrijven gaat daarin een belangrijke rol spelen. Zelf stukjes schrijven, maar ook schrijven met anderen. Ideeën waarvan ik voorheen altijd dacht dat er al zoveel aanbod van is, maar waarvan ik nu beseft dat het valt of staat bij degene die ze aanbiedt. En daarin ben ik net zo uniek als ieder ander.
Ik weet hoe ik het zelf altijd zo fijn vind en daar ga ik vanuit. Alleen op die manier wordt het een aanbod dat alleen bij mij te krijgen is. Hoe ik het op poten ga zetten weet ik nog niet precies, maar er is al een lijstje. Zo concreet ben ik nog niet eerder geweest.
Het is ook wel wat beangstigend. Positieve energie. Zin om iets uit te gaan zoeken.
In de stroom stappen, noemde een vriendin het deze week. Zo voelt het ook. Er is iets wat me begint voort te stuwen en dat is wel heel spannend. Ik wil me er graag aan overgeven, maar er is nog steeds dat stuk in mij dat dit niet durft. Bang is voor de teleurstelling en de mislukking.
Gelukkig heb ik tegenwoordig een doeltreffende tegenhanger:
Ik kan alleen spijt kan krijgen van iets wat ik niet gedurfd heb, niet van iets wat ik wel gedurfd heb.

(Naschrift op 9 januari: Deze uitspraak blijkt van niemand minder dan Linda de Mol te zijn ;-) "Just do it," was haar motto zei ze gisteren bij Hanneke Groenteman, en legde het aan de hand van mijn tegenhanger verder uit. Heb vast een interview met haar gelezen ergens de afgelopen weken.)

De angel

Vanochtend was het er weer, dat gevoel. Alles is zinloos, gaat nergens over.
Ik ging zitten, als een ware krijger.
Het gevoel werd erger, sneed me als een zwaard vanuit mijn buik naar boven toe open. In mijn buik bleef een klont zitten. De neiging er vandaan te bewegen heb ik gemakkelijk kunnen weerstaan. Ik ben erbij gebleven en er is me veel duidelijk geworden.
Ik stel teleur.
Ik stel anderen teleur en ik stel mezelf teleur.
Zo heb ik het nog nooit verwoord en ik weet nu dat dit klopt. Dit is mijn waarheid. Dit is wat mij in de weg zit.
Het is niet veel anders dan wat ik al dacht, maar toch ben ik blij met deze nauwkeurige formulering. Ik schreef al vaker over mijn faalangst, dat ik zoveel moeite heb met verwachtingen. Het is allemaal waar, maar de echte angel heb ik vanochtend gevonden.
Ik stel teleur.
Ik huilde, dikke tranen. Toen werd het stiller en stiller en kwam het besef bovendrijven dat ik de moeite waard ben. Ik ben een bijzonder mens, vooral door deze zoektocht.
Het is allemaal goed. Ik ook.

Chagall  - Verdreven uit het paradijs

Een pleidooi voor oppervlakkigheid

"Hoe zuiver onze ideeën soms ook lijken, ze kunnen nergens anders opkomen dan in het hoofd van een mens die zich niet kan losmaken van de toevallige omstandigheden waarin hij leeft," lees ik in het boek En toen wisten we alles - Een pleidooi voor oppervlakkigheid van Coen Simon.
Simon pleit voor een oefening van onze oppervlakkige blik. "... een blik die in het verlengde ligt van de wijze waarop de mens in de wereld staat. Met het bewustzijn van de menselijke tekortkoming dat we moeten handelen en beslissen zonder alle consequenties van dat handelen te kunnen overzien, zonder te kunnen ontkomen aan het eigen perspectief, de eigen horizon in tijd en ruimte."
Ik vind dit interessant, want het doet me denken aan mezelf als ik keuzes wil maken. Ik raak dan lamgeslagen van het idee dat er één beste optie zou zijn. Ik heb er al vaker over geschreven. Ik gedraag me "alsof alles geweten kan worden," zegt Coen Simon.
Maar... wat ik even vergeet is dat ik, net als de voetballer tijdens een wedstrijd, geen overzicht heb. Dat ik het moet doen met wat ik zie. Achteraf kun je over de wedstrijd napraten en zien dat sommige acties niet slim waren en anderen briljant.
Gisteren had ik het met manlief over de keuzes die gemaakt zullen moeten gaan worden. Waaraan zou ik het liefst mijn tijd besteden? Is daar een opleiding voor nodig en zo ja, welke? Ondertussen voel ik me bij tijd en wijlen wat ongelukkig daar op die drempel.
Ik zou graag geloven dat ik mij terecht oefen in geduld zodat ik straks in volle overtuiging ergens voor kan kiezen, maar af en toe ben ik bang dat ik me toch gedraag alsof alles (vooraf) geweten kan worden...

The backward step

Vanmiddag zag ik op de site van Tara Brach een van haar lezingen en wat sluit die mooi aan bij wat ik aan het lezen en leren ben! Het is een vrij lange opname, maar erg de moeite waard.
Tara Brach vertelt onder andere over De backward step, een term uit het Zenboeddhisme. Het komt er op neer dat hoe meer je probeert iets te bereiken, hoe minder het je lukt. "We're not moving forward on this spiritual path trying to get somewhere, we're actually relaxing back wakefully into what is already right here."
Nee, niet nieuw, ik weet het, maar ik kan het niet vaak genoeg op een inspirerende manier horen.
Ook Tara Brach heeft het hier over 'a limited sense of self' dat we er maar al te vaak op na houden. Dat we geloven in verhaaltjes over onszelf. Dat we die verhaaltjes verzinnen om onszelf te beschermen tegen nog meer pijn. Het sluit allemaal naadloos aan bij wat ik lees in het boek van Kristin Neff.
Even kijken dus, dit filmpje is jouw bron van inspiratie voor van vandaag. Enjoy it.

Zelfcompassie - dl 2

Ik lees verder in Zelfcompassie - stop jezelf te veroordelen, het laatste boek van Kristin Neff.
"Wanneer we erkennen dat we het product zijn van talloze factoren waarmee we ons normaal gesproken niet per se identificeren, hoeven we onze 'persoonlijke gevoelens' niet zo persoonlijk op te vatten. Wanneer we het ingewikkelde weefsel van oorzaken en omstandigheden erkennen, waarin we allemaal zijn ingebed, kunnen we veel minder kritisch tegenover onszelf en anderen staan. Als we dat 'interzijn' [uitdrukking van Thich Nhat Hahn waarmee hij al die dingen bedoelt die een voorname rol hebben gespeeld bij het creëren van de persoon die we nu zijn] werkelijk door en door begrijpen, zijn we in staat compassie te voelen voor het feit dat we ons best doen met de middelen die het leven ons ter beschikking heeft gegeven."
Daarna deed ik een oefening die uit vijf vragen bestond. Ik moest een karaktertrek kiezen waar ik mezelf vaak voor veroordeel en daarna vijf vragen beantwoorden. Ik neem ze even heel verkort over:
1) Hoe vaak vertoon je die karaktertrek?
2) Zijn er bepaalde omstandigheden waarbij die karaktertrek naar voren komt?
3) Wat zijn zoal de oorzaken en achtergronden van deze karaktertrek?
4) Heb je deze trek opzettelijk ontwikkeld en heb je er veel over te zeggen of je deze karaktertrek vertoont?
5) Wat gebeurt er als je de beschrijving van jezelf nu eens anders formuleert waardoor je jezelf niet meer definieert als iemand die die bepaalde karaktertrek vertoont? Je er dus niet meer zo mee indentificeert?
"Ik ben een kwaad type" wordt dan "Er zijn omstandigheden waarin ik af en toe heel kwaad kan worden".
Het zijn geen opzienbarende dingen die ik lees, maar het doet me wel heel veel goed om alles wat met jezelf veroordelen te maken heeft eens duidelijk op een rijtje gepresenteerd te krijgen. En vooral nog eens te lezen hoe het anders, veel beter, kan.

Zelfcompassie

"Als je voortdurend jezelf beoordeelt en bekritiseert, terwijl je tegelijkertijd probeert aardig voor anderen te zijn, trek je kunstmatige grenzen die er alleen maar voor zorgen dat je je van anderen afgescheiden en geïsoleerd voelt."

"Het vergt inzet om af te komen van die levenslange gewoonte om jezelf te bekritiseren, maar welbeschouwd is het enige wat er van je wordt verlangd dat je je ontspant, het leven voor lief neemt, en je hart voor jezelf openstelt."

Deze twee quotes komen uit het boek Zelfcompassie - stop jezelf te veroordelen van Kristin Neff. Ik had het een tijd geleden gereserveerd bij de bieb en eergisteren kon ik het ophalen. Wat een mooie timing!
Ik heb het eerste deel gelezen. Ik ben verrast te lezen dat ik het al zo bij het rechte eind heb. Ook Kristin Neff zegt dat het destructieve gedrag van extreme zelfkritiek niet meer dan een poging is om jezelf veiligheid te bieden en jezelf in het gareel te houden. Ik voel dat heel sterk.
"The great thing about self-compasion is that you are always there, you're there 24/7, to give yourself help when you need it most," zegt Kristin Neff tot slot op het eerste filmpje van haar website. Zo. Die kwam binnen en daar ben ik haar heel dankbaar voor.
Ik heb heel veel zin om die hang naar veiligheid en het gareel losser te laten en het avontuur weer aan te gaan. Ben dan ook benieuwd wat dit boek mij te bieden heeft. Kom er zeker op terug.
Nog een fijne zondag gewenst!

Mijn woestijn - dl 2

Ik loop door mijn woestijn en vraag me af wat wijsheid is. Wat te doen? Moet ik überhaupt wel iets dóén?
Ik word niet goed van al die mensen die een passie hebben en daar ook nog iets mee gedaan hebben. Ik kan niet meer blij zijn voor mensen die succes hebben in hun werk. Kortom: ik ben heel negatief over mijn eigen kansen en zie niet hoe het ooit nog iets kan worden met mij.
Daarnet stond ik bij het koffie-apparaat te wachten tot de koffie doorgelopen was. "Ik wil niets meer doen, dan kan er ook niets misgaan," schoot het door me heen. Ah. Blijkbaar is dat belangrijk. Mijn onderbewuste beschermt mij tegen nog meer negatieve ervaringen. Als ik iets moet doen gaat het mis. Ik kan het niet en dan kun je maar beter helemaal niets nieuws beginnen. Hang jij maar de was op, dat doe je netjes en goed, zegt mijn onderbewuste. Maak jij het maar gezellig in huis, dat kun je goed. Geniet jij maar van de natuur en de kleine dingen in het leven, dat kun je goed.
In mijn woestijn vraag ik me af wat wijsheid is. Ik heb heel veel behoefte aan een helder inzicht. Denken aan alles wat ik moeilijk vind en misschien wel gewoon niet kan, maakt me heel verdrietig.
Ik voel aan ene kant dat ik die geldingsdrang heel graag los wil laten en tegelijkertijd ben ik me enorm bewust van die schat die daar in de diepte van mijn wezen verborgen ligt. Dat is zo'n krachtig potentieel, het zou zo zonde zijn om die ongebruikt te laten. Ik kom er maar niet bij. Er staat een reusachtig monster bovenop te brullen dat ik de was moet gaan doen, moet gaan mediteren of desnoods kaarsjes aan moet steken omdat ik me daar zo fijn bij voel.
Wie het weet mag het zeggen.

Het verlangen

Ik lees Zweven op de vleugels van de ziel van Oriah Mountain Dreamer. De kracht van creativiteit, daar gaat het boek over. Ik lees dat wat ik tegenwoordig zo graag doe, niets met creativiteit te maken heeft: "Hoewel routinematige bezigheden zoals afwassen of sneeuwruimen, mits met aandacht gedaan, inzicht en vreugde kunnen schenken, laat de voorspelbaarheid van het verlangde resultaat weinig ruimte voor creativiteit, oftewel de impuls van de taak zelf is voldoende om hem te volbrengen."
Het is waar wat ze zegt. Daarom ben ik diep van binnen zo treurig. Creatief werk vereist moed en een open geest. Het vraag erom dat ik iedere keer weer opnieuw begin alsof het de eerste keer is. Het vraagt van mij dat ik het onvoorspelbare, het onbekende instap. "Het idee dat we slechts één keer hoeven te beginnen, dat als we eenmaal zijn begonnen het vanzelf makkelijker zal worden om de tijd, de energie, de inspiratie of de lijn erin te vinden, kan het werk tot een abrupt einde brengen," zegt Oriah.
Heel goed, want dat is één van de mythes waarmee ik af te rekenen heb. Ik ga samen met Oriah de kunstenares in mij verleiden, tot leven te wekken. Vandaag wordt een studie/werkdag. Mijn diepste verlangen is weer eens blootgelegd. Ik voel weer wat stromen.
Vanochtend zaten er twee opmerkelijke boodschappen in mijn mailbox. Eén van Pema Chödrön en één van mijn nichtje A. die een prachtige surprise had gemaakt voor school. Beide berichten maakten mij bewust van wat er leeft in mij: allelei opstakels en muren die ik met een onbevooroordeelde nieuwsgierigheid kan benaderen, maar ook een diep verlangen om mooie dingen te maken.

"Om ons te verbinden met het creatieve proces, om elke dag ten volle te leven, moeten we de weg terug zien te vinden naar onze bereidheid om steeds opnieuw te beginnen." (blz. 43 Zweven op de vleugels van de ziel)

kunstwerk van mijn nichtje A.

Lieve kosmos

En wéér vraag ik me af hoe het zit bij mij. Ik heb er al vaker over geschreven, maar het blijft een issue.
Gisteren had ik het weer eens moeilijk. Overal resten van het Sinterklaasfeest om me heen, boven mijn hoofd de slingers van manliefs verjaardagsfeest en in mijn hoofd één stem die riep dat ik nu toch echt die baan moet zien te vinden en een andere stem die daar meteen overheen kwam met de mededeling dat ik dat niet kan, zo'n baan.
Het lijkt of die overtuiging dat het me niet zal lukken in een reguliere baan begint steeds steviger wortel begint te schieten. Waar komt dat vandaan?
Er lijken twee opties te zijn.
De eerste optie heeft ermee te maken dat dit werken voor een werkgever niet is wat ik zou moeten doen, dat ik me daar dus ongelukkig bij zou gaan voelen. Het lijkt alsof mijn hele lijf dit weet en in de weerstand schiet waardoor ik de dingen niet meer naar behoren kan doen. Deze optie klinkt bijna te mooi om waar te zijn.
In de tweede optie zou ik namelijk moeten bekennen dat ik enorm veel last heb van faalangst. Dat het zo is dat ik totaal blokkeer op het moment dat er iets van mij verwacht wordt. Door een ander. Want als ik mezelf tegenwoordig iets opleg, dan zijn dat dingen waarvan ik van te voren weet dat ik ze tot een goed eind ga brengen: een blogtekst schrijven, de was ophangen (op een ordentelijke manier), boodschappen doen (op een verstandige manier), een half uurtje mediteren, de kamer gezellig maken, etc.
Ik vrees dat ik jaren lang geprobeerd heb aan verwachtingen te voldoen waar ik niet aan kon, of diep van binnen helemaal niet aan wilde voldoen. Ik heb mijzelf al die jaren overvraagd en nu raakt alles bij het minste of geringste geblokkeerd. Ik vrees dat dit het geval is.
En nu hou ik HET het liefst zo klein en overzichtelijk mogelijk en doe ik de dingen het liefst op mijn manier. Hoe minder ruis en verwachtingen hoe beter. Er gewoon zijn en voelen dat ik leef.
Lieve kosmos, er is vast iets wat ik kan doen waarmee ik financieel bij kan dragen aan ons huishouden en waarbij ik dit alles niet overboord hoef te gooien.

"Le point vierge" van Thomas Merton

Hier ben ik.
Ik zet mijn stappen, loop zijpaden voorbij, steek kruispunten over. Weet vaak niet eens of het goed is wat ik doe en loop op goed geluk door. Stap voor stap.
Onderweg bekruipt mij de twijfel. Is dit de manier? Waarover spreekt mijn hart? En: doe ik het zo wel goed? Vooral deze laatste vraag roept moedeloosheid op en dan sta ik stil. Zintuigen op scherp. Hier ben ik. Hier en nergens anders. Ja, alles is goed. Jij ook, en ja, ook alles wat je doet.
Ik lees in Thomas Mertons meditatieve teksten. Hij citeert Bonhoeffer: "In de kennis van goed en kwaad is het voor de mens onmogelijk om zichzelf te zien in de realiteit van zijn bestemming die door zijn oorsprong bepaald is. Hij heeft eerder de neiging om zichzelf te zien als goed of slecht binnen zijn eigen mogelijkheden. Hij kent zichzelf als iets aparts, van God gescheiden, buiten God, en dat brengt met zich mee dat hij alleen zichzelf kent en God in het geheel niet... Daarom is het weet hebben van goed en kwaad een scheiding van God. Alleen tégen God heeft de mens weet van goed en kwaad."
Dit gaat over mij. Ik blijf maar bezig mezelf te zien als goed of slecht omdat ik mezelf blijf zien in relatie tot mijn omstandigheden. Dat klopt. Ik ben onder de indruk. Het is slechts tijdens meditaties en op rustige momenten dat ik contact maak met wat Thomas Merton 'Le point vierge' noemt. De diepste kern van ons wezen, vrij van zonde en illusie, een punt van 'niet-zijn'. "Een punt van waaruit God over ons leven beschikt en die niet toegankelijk is voor de spelingen van onze geest of de brutaliteit van onze wil."
Wat is de bedoeling dat ik doe? Ik voel de wanhoop achter deze vraag. Dat ik de vraag zo wanhopig stel, geeft aan dat ik geloof in goede en foute keuzes. En die foute keuzes wil ik niet maken. Ik wil blijkbaar nog steeds ontzettend graag het goede doen en daar vervolgens complimenten voor krijgen.
"Het leven is, of, zou moeten zijn, een strijd naar het zoeken van de waarheid. Wat wij zoeken, is echter de waarheid die wij al bezitten. De waarheid betekent voor mij de werkelijkheid van het leven zoals het mij gegeven is te beleven," zegt Merton.
Laat het los, dat goed en kwaad. Leef. Leef je leven met hart en ziel. Er is geen goede of foute weg. Ga je weg en beleef het avontuur dat er aan verbonden is. Dat is wat ik mezelf vandaag nog maar eens op het hart druk.

Het nutteloze leven van zuster Rebecca Willekes

Met verbijstering zag ik daarnet stukjes van de uitzending van Pauw en Witteman van afgelopen vrijdag. Ik wil hier niet ingaan op het schrijnende eerste gedeelte van het programma waarin de jonge asielzoeker Mauro aan het woord komt en er op zijn zaak ingegaan wordt. Ik heb daar wel een mening over, maar wil daar niet op deze blog over schrijven.
Na zo'n veertig minuten zendtijd zien we Marianne Zwagerman. Zij heeft een boek geschreven waarin zij vrouwen aanspoort te ontsnappen aan 'het mutsenparadijs'.
'Mutsen' zijn vrouwen die geen regie nemen over hun eigen leven en het allemaal maar laten gebeuren. Ze leggen de lat te laag waardoor ze geen carrière maken. En dan heeft Marianne Zwagerman het niet over het opzetten van een webshop, want dat kun je toch echt geen carrière noemen. 
Ik heb het stukje met verbijstering zitten bekijken en moest meteen denken aan de woorden van zuster Rebecca Willekes van Priorij Klaarland. Zij is één van de 'Godzoekers' die aan het woord komen in het boek Ik wil dat je leeft, van Leo Fijen.
Naast zuster Theresa, maakte ook deze vrouw grote indruk op mij. Zij gaf haar baan als arts op om in te treden bij de Trappistinnen in Bocholt en spreekt nadrukkelijk over een nutteloos leven. 
"Het gaat er ten diepste om er alleen maar te zijn. Kloosters zijn er alleen maar, doen niets nuttigs. Maar het is werkelijk leven. Ik denk dat nutteloze momenten het leven pas echt tot leven maken. Daarom ben ik hier." 
Tegelijkertijd ziet ze dit leven als kloosterling niet als zinloos. Het heeft dan wel geen nut, het is niet zinloos. Voor Rebecca Willekes is het een vorm van protest. "Het contemplatieve leven is een leven van verwachting," zegt ze. Een actieve verwachting, alsof je bij de bushalte staat en weet dat de bus zo zal komen.
Deze zuster zegt heel veel mooie dingen. "... ik zoek de basis van mijn leven niet in de mooie beelden die ik van mezelf heb of opbouw, maar ik zocht en zoek de basis in God. Ik zie mezelf als iemand die danst met God in de grootst mogelijke schoonheid. En dansen is ook niet nuttig."
Nee, maar ik denk dat je het begrip 'nut' iets breder kunt uitleggen. Het is voor mij van grote waarde dat zij dit leven leidt en erover nadenkt en haar gedachten met ons deelt. Het is van grote waarde dat er mensen zijn die dit soort rigoureuze keuzes maken. Radicaal durven kiezen voor een leven dat slechts gericht is op die relatie met God omdat al het andere daarbij in het niet valt. 
En als ik dan Marianne Zwagerman zo hooghartig hoor spreken, dan heb ik het met haar te doen. Ik hoor haar ego als het ware schreeuwen dat ze er pas mag zijn als ze aan het hoofd van een bedrijf staat met minimaal één miljoen euro aan omzet per jaar. En daardoor krijgen de vrouwen van de webwinkels een schop, terwijl Marianne Zwagerman diep van binnen heel graag zou erkennen dat 'het er ten diepste om gaat er alleen maar te zijn'. 

De vleugels van aanvaarding

We hebben twee sterke vleugels nodig om boven 'de trance van onwaardigheid' uit te vliegen. De vleugel van zuiver inzicht en de vleugel van mededogen. Beiden moeten even sterk zijn en natuurlijk tegelijkertijd gebruikt worden, anders kan er van opstijgen geen sprake zijn.
Deze metafoor gebruikt Tara Brach in haar boek Radicale aanvaarding. Ik ben het aan het herlezen en de boodschap is nog steeds actueel voor mij. Het mooie is wel dat ik merk dat mijn vleugels in de loop van de jaren sterker zijn geworden. Allebei. De kunst is om ze tegelijkertijd te gebruiken en dat lukt me niet zo goed.
Ik hoef niet perfect te zijn. Ik mag fouten maken. Ik kan niet altijd 'het goede' doen. Het lijkt zo voor de hand liggend, maar dat is het dus niet. Ik heb diep van binnen een opgepoetst en geperfectioneerd beeld van mezelf waar ik maar o, zo graag aan zou voldoen. Ik denk ook dat de Dalai Lama perfect is, dat Moeder Theresa dat was. Wat een onzin. Ook de Lama's zijn gewone mensen met al hun frustraties en onhebbelijkheden. Dat vind ik soms heel moeilijk te geloven. Alsof je als mens perfect zou kunnen zijn.
Tara Brach beschrijft in haar boek een vrouw die op haar sterfbed verzucht: "Ik heb mijn hele leven gedacht dat er iets mis was met me. ... Wat een verspilling." Dit diepe verdriet van deze vrouw kan ik heel even oproepen. In een split-second krijg ik er een glimp van mee en voel ik het in al zijn waarachtigheid.
Maak je niet zo druk, zeggen de wijze vrouwen en mannen in opvallend simpele woorden. En dat heeft helemaal niets te maken met berusting, met jezelf terugtrekken, met dan maar aan al je begeerten en verlangens toegeven of met passiviteit. Het heeft te maken met wakker en alert alles waarnemen zoals het zich aandient en er zonder oordeel, maar met het mededogen van een liefdevolle moeder, bij aanwezig blijven. Dat is alles.
Ik neem het (weer) mee en ook zal ik een paar keer per dag de tijd nemen om mezelf die belangrijkste vraag te stellen:
"Accepteer ik mezelf op dit moment zoals ik ben?"

feet-gathering

Radicale aanvaarding

"Moeilijk, moeilijk, moeilijk, moeilijk, moeilijk..." zingt Brigitte Kaandorp regelmatig door mijn hoofd. Op zo'n moment kan ik alleen maar concluderen dat ik de focus mis. Dan lijkt mijn hoofd gevuld met een brij van alternatieven. Geen idee van wat bij me past. Om vreselijk moedeloos van te worden. De conclusie is dan ook dat ik nergens voor deug en dat er iets vreselijk mis is met mij.
Op dit soort momenten ben ik gevangen in 'de trance van onwaardigheid', zoals Tara Brach het verwoordt in haar boek Radicale aanvaarding. Ik ben niet meer in staat om de waarheid met betrekking tot mezelf te zien.
"Zij die het gevoel hebben niet goed genoeg te zijn, voelen zich vaak aangetrokken tot idealistische levensopvattingen die de mogelijkheid bieden een onvolkomen aard te zuiveren en te transcenderen. Deze zoektocht naar perfectie komt voort uit het idee dat we onszelf dienen te veranderen voordat we van onszelf kunnen houden. We drinken wellicht gretig de boodschap in dat we in de kern van ons wezen goed en volmaakt zijn, maar voelen ons nog steeds buitenstaanders, ongenode gasten op het feest van het leven."
Oei.
Tara Brach schrijft heel eerlijk en is daardoor heel confronterend. Haar boodschap van radicale aanvaarding sluit naadloos aan bij die van Pema Chödrön. Zij leerde mij al om te blijven bij wat is. Op die drempel te blijven staan en alles intens te ervaren. Wat er ook is, hoe pijnlijk het ook is, en daarin te ontspannen.
Radicale aanvaarding is een heel mooi boek en ik ga er weer in lezen. Geloof dat dit fragment niet voor niets onder mijn aandacht is gebracht vandaag.

Ver buiten gedachten over recht en onrecht

ligt een veld. Daar zal ik je ontmoeten.

Als de ziel zich tegen het gras vlijt,

is de wereld zo vervuld

dat voor woorden geen plaats is.

Gedachten en taal, zelfs het woord 'elkaar',

zijn daar overbodig.

- Roemi

Zweedse les

Gisteren startte de cursus Zweeds weer. Ik had er zin in en was benieuwd wie er door waren gegaan van de groep van het vorige jaar.
Toen ik het klaslokaal binnenliep zag ik vier bekende en vijf onbekende gezichten. De tafels waren in een hoefijzervorm geplaatst. 'De nieuwelingen' zaten allemaal aan één kant van het lokaal. Meteen was er de tegenstelling 'zij, de nieuwen' en 'wij, de oude garde'. Dit werd nog versterkt door de grapjes en praatjes van ons onderling. We hadden elkaar tenslotte vier maanden niet gesproken. 'De nieuwen' waren stil.
Ik ging zitten aan de kopse kant, recht tegenover Åsa, onze docente.
De les begon. Åsa vroeg of we ons even kort aan elkaar wilden voorstellen en gaf de eerste nieuwelinge de beurt. Deze mevrouw kwam uit Duitsland en had daar al les gehad. Dat was te horen. De vrouw ernaast had al twee jaar les gehad en was een jaartje gestopt, maar had er nu weer tijd voor. Zij had er gevoel voor, want het kwam er rap uit allemaal. Daarna kwamen twee studentes aan het woord die in drie keer tien lessen duidelijk een hoger niveau van spreken hadden dan wij in twee keer 24 lessen. Toen zij klaar waren kwam er een een jongeman (te laat) binnenvallen. Hij kreeg de beurt en tot mijn grote verbijstering leek hier een Zweed aan het woord te zijn.
Toen was ik aan de beurt. Ik liet van pure wanhoop mijn hoofd voorover op tafel vallen en kon alleen maar naar adem happen. Dat was grappig, maar ik voelde me echt totaal niet meer bij machte ook maar iets uit te brengen wat op Zweeds zou kunnen lijken.
Maar goed. Het niveau van de groep is met de komst van 'de nieuwen' flink gestegen. Ik merkte het ook aan Åsa. Ze had er duidelijk meer lol in en sprak alleen nog maar Zweeds. Gelukkig is mijn passieve kennis van de taal redelijk goed. Ik zal aan de bak moeten, zoveel is me gisterenavond wel duidelijk geworden. Dat was ook wat ik me had voorgenomen, dus het is goed zo.
Deze eerste klap ben ik snel te boven en ik merk dat dit precies is wat ik nodig heb: Twee slimme en piepjonge studentes naast me die me scherp houden.

Het reservoir van vertrouwen

Ik heb mijzelf vaak verteld dat het mij aan voldoende zelfvertrouwen ontbreekt. Al voordat ik begin zie ik allemaal beren op de weg, waardoor de hele onderneming (wat dan ook) tot mislukken gedoemd is.
Na een nogal schokkend hoofdstuk waarin Trungpa in Glimlach naar angst serieus praat over het liefdevol inhakken op een vijand, vertelt hij nu over het reservoir van vertrouwen.
Dit reservoir is een heel eenvoudig idee. Het gaat erom dat wij als krijgers weten "dat onze handelingen een definitieve reactie van de werkelijkheid op zullen leveren. We weten dat we een boodschap zullen krijgen." ... "Gewoonlijk betekent vertrouwen dat we denken dat onze wereld te vertrouwen is. We denken dat hij een goed resultaat of succes zal opleveren. Maar in dit geval hebben we het over een voortdurende relatie met de wereld van de verschijnselen die niet op een goed of slecht resultaat gebaseerd is. We vertrouwen onvoorwaardelijk dat de wereld van de verschijnselen ons altijd een boodschap zal geven, succes of mislukking. Het resultaat van ons handelen zal ons altijd informatie verschaffen. Een dergelijk vertrouwen in het reservoir zal voorkomen dat we te arrogant of te bedeesd worden. Als je te arrogant bent, merk je dat je je hoofd aan het plafond stoot. Als je te bedeesd bent, zul je door de vloer omhooggeduwd worden. Dat is het idee van het reservoir."
Ik begin gewoon met iets wat goed voelt (een prietplaatje maken, starten met een nieuwe opleiding, het pad van de krijger gaan; het maakt in wezen niet uit wat ik ga doen). Ik doe mijn best. Alles wat ik doe zal mij iets leren. Ik ben wakker en sta open voor het proces zodat ik de boodschappen uit de wereld van de verschijnselen meekrijg. Succes of mislukking zijn geen dingen waar ik mij druk over hoef te maken, want ik weet dat vervulling altijd het resultaat van actie is.
Er zal zich steeds nieuwe creativiteit voordoen en daardoor levert de tocht altijd vreugde op, zegt Trungpa. Het doet me denken aan de vreugde die ik ervaar als ik een labyrinth loop. Er is geen goede of foute weg. Ik ga Mijn Weg, ben bereid een risico te nemen (want alles is mogelijk), zet me in, ben wakker en stel me open. Dat is alles.

Met de poten in de klei

Ik lijk wel met m'n poten in de klei te zitten. Ik wil wegvliegen, vrijheid, lucht en ruimte, maar ik zit vast. Er waait een windje, ik vind genoeg te eten om me heen en af en toe komt er iemand op bezoek. Ik ben er niet compleet depressief van, dus heel erg is het daar beneden niet. Niet erg genoeg, denk ik vaak.

Mijn hele leven heb ik al het gevoel dat ik een gigantische schop onder mijn kont nodig heb. Dat ik een verwend schepsel ben dat geen prioriteiten kan stellen, geen discipline in d'r lijf heeft en nu eindelijk maar eens moet doorzetten. 

De ene helft van mij gelooft dat verhaal en de andere helft wordt er diep-treurig van. Die tweede helft ziet hoe er geworsteld is om los te komen, hoe vermoeid lijf en leden ervan zijn geworden. Hoe graag ik het bijltje erbij neer zou gooien, het op zou willen geven.

Nu is er weer deze opleiding. Het lijkt een logische keuze. Ik ben goed genoeg bevonden en mag meedoen. Geen vuiltje aan de lucht. Alleen maar leuk, zou je denken. 

Toch wordt er ruzie gemaakt daar binnen in mij. Er is de zin in iets nieuws en het geloof dat ik wel degelijk goede kinderboeken kan schrijven, maar er is ook die schreeuwlelijk die roept dat het toch op niets uit zal lopen. Dat dit de zoveelste stap is die verlossing moet gaan brengen. Waarom die opleiding als ik al zo lang niet meer geschreven heb? Kinderboekenschrijvers verzinnen graag verhalen en schrijven ze graag op. Wanneer was de laatste keer dat ik een verhaal heb opgeschreven? Is dit niet net zo iets als dat juf willen zijn? Je hebt prachtige beelden van jou als juf of als kinderboekenschrijfster, maar dit betekent niet dat je het ook kunt. 

Het is wel duidelijk dat de negatieveling de hoofdtoon voert en ik word er knap onzeker van. Vooral het punt dat dit de zoveelste stap is die de verlossing moet gaan bieden, snijdt diep in mijn ziel. Op mijn kwetsbare momenten denk ik dat alles, wat ik ook doe of onderneem, tot mislukken gedoemd is. Dat ik dingen bedenk die goed voor me zouden kunnen zijn, dat het van mijn ego komt en dus oppervlakkig is. Dat het daar niet om gaat. En dan lijkt het weer alsof ik alles los zou moeten laten. Dat het eenvoudiger, simpeler, kaler, stiller en natuurlijker moet.

Op de goede momenten weet ik dat het helemaal niet zo is dat ik zoveel hoop gevestigd heb op deze opleiding. Dan besef ik dat ik gewoon in beweging wil blijven. Dat ik iets ga doen waar ik open voor sta, waarvan ik denk dat het me plezier gaat brengen. De kinderboekenschrijfster in mij is geblokkeerd en kan wel een zetje gebruiken. Slechter dan het is (al jaren niet meer voor kinderen geschreven) kan het niet worden.

Het valt me af en toe niet mee om mij te zijn.

foto gemaakt door Joyce

Nieuwe ronde, nieuwe kansen

Ik zat te mediteren en het viel me op hoezeer ik een voorkeur heb voor die stille, kalme, ruimte diep vanbinnen. Het is dat weidse niets dat ik met mijn oorsprong associeer. Met onvoorwaardelijke liefde.
Is dat verlangen niet tegelijkertijd een afwijzen van het leven? Leven, dat voor mij nog vaak met angst, verdriet, ontoereikendheid, ploeteren, moeten, en moeite doen te maken heeft. Mijn ziel heeft een zware taak om deze twee polen te verenigen, bedacht ik me. De verbinding herstellen zodat Liefde kan stromen.
En toen was daar het inzicht dat deze blog zo dienstbaar is aan het werk van mijn ziel. Hoe goed de naam gekozen is.
Het is mij wel duidelijk dat ik voor alles aandacht wil hebben voor dit zielewerk. Mijn ziel die mij liefdevol voedt (bezielt) vanuit dat diepste diepe. Ik ben geworteld en en wordt gevoed. Zo is het en niet anders. Onthou het maar, want zo eenvoudig is het, zeg ik vandaag nog een keer tegen mezelf.
Ik ga namelijk iets spannends doen. Komende maand start ik met een schrijversopleiding in Amsterdam waar ik het vak van kinderboekenschrijver ga leren. Er is alweer een kogel door de kerk. Het voelt als een goed besluit. Schrijven als vak. Dat lijkt toch echt te zijn wat ik wil. Maar kan ik het ook? Dat blijft iedere keer weer de hobbel. Natuurlijk kan ik dat, zeg ik als ik me voor de zoveelste keer verbaas over het lage literaire niveau van sommige boeken die mijn dochter met plezier gelezen heeft. Ik ga het gewoon doen, ga het gewoon meemaken, mijn best doen en zien wat eruit voortkomt.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen.

foto gemaakt door Joyce