Vanochtend in bed lag ik het verschil tussen 'levende' en 'dode' materie te overdenken en kwam opeens uit bij wonder van de conceptie. Twee cellen smelten samen en er ontstaat een nieuw leven. Met een nieuwe ziel, dacht ik er achter aan.
Maar wat is de ziel eigenlijk? Ik moet eerlijk zeggen dat ik het wel vreemd vind dat ik een weblog met de naam Zielekruid heb en me in deze hele blog nog nooit afgevraagd heb wat ik eigenlijk onder die ziel versta. Het leek me blijkbaar een begrip waar voldoende consensus over bestaat. Een begrip wat niet nader onderzocht zou hoeven te worden. Toch blijkt dat nu wat voorbarig want het roept allerlei vragen bij me op.
Mijn eigen beleving van het begrip ziel komt denk ik voort uit mijn Katholieke opvoeding. Ik denk dan aan het deel van mij dat onsterfelijk is. Aan dat deel wat mij ten diepste mij maakt, los van het ego. Maar als ik even verder nadenk, lig ik al gauw in de knoop met mij eigen gedachten hier over.
Afgelopen voorjaar kreeg ik van een vriendin het boekje Windstilte van de ziel van Joke Hermsen kado. Ik had het al wel ingekeken, maar het (om allerlei niet relevante redenen) nog niet gelezen. Dat ben ik vandaag gaan doen en ik werd meteen verrast door haar manier van schrijven (met veel gevoel voor detail). Ze schrijft in dagboekvorm en meteen op de tweede dag dat ze van zich laat horen, maak ik kennis met de vroegtwintigste-eeuwse Franse denker Henri Bergson.
Bergson maakt onderscheid tussen mijn handelende ik dat in kloktijd opereert en mijn dieper gelegen zelf dat ingebed is in de tijd als duur. Met het laatste bedoelt hij dat de tijd niet geabstraheerd wordt in kleine stukjes, maar dat alle momenten onderling verbonden zijn. Deze innerlijke tijd rolt ononderbroken voort en neemt alles wat we meemaken met zich mee (het zgn. sneeuwbaleffect). Je bent dus op geen enkel moment dezelfde, want je blijft ervaringen verzamelen.
Joke Hermsen merkt op dat zij in de dagen dat zij zich over kan geven aan dagdromen en mijmeren, haar dieper gelegen zelf (dat dus ingebed ligt in de tijd als duur) dichter nadert. Hoe meer ze van de kloktijd af raakt, hoe meer ze met dit zelf lijkt samen te vallen. "De grenzen tussen mij en de omringende wereld lijken minder scherp getrokken," schrijft ze. "Dat kan alleen omdat het zelf dat ik mijmerend nader, geen scherp afgebakende identiteit is - zoals mijn bewuste, handelende ik - maar grenzeloos en onbepaald." en "Alleen na zo'n duik in die onderaardse stroom van de tijd kan ik tot iets als een bezielde ervaring komen en lijk ik met mijn zelf én met de wereld om mij heen samen te vallen."
Ik vind dat prachtig gezegd. Het komt voor mij overeen met mijn meditatie-ervaringen. Dat zijn ook onderdompelingen in een diepere stroom van zijn. Inderdaad maak ik dan ook gemakkelijk contact met mijn diepere zelf, lijk ook één te worden met alles en kom ik tot de waardevolle inzichten die ik vaak 'mijn waarheid' noem.
Wellicht is het dan mijn ziel die spreekt.
Onze fanatieke bewerking van de buitenwereld
zou veel bescheidener moeten zijn,
alsof wij gasten zijn in andermans huis.
Ons echte werkterrein is onze ziel.
Dat is ons huis en dat is onze tuin,
waarin we aan het werk moeten zijn.
- Dr. Hans Moolenburgh -
zou veel bescheidener moeten zijn,
alsof wij gasten zijn in andermans huis.
Ons echte werkterrein is onze ziel.
Dat is ons huis en dat is onze tuin,
waarin we aan het werk moeten zijn.
- Dr. Hans Moolenburgh -
Met die prietplaatjes moet je echt doorgaan hoor, maar ik wil je niet pushen, want zoiets moet spontaan komen. Ik hou van cartoons, sinds mijn jeugd ben ik eraan verslingerd. Een heel mooie vind ik die van Bill Watterson: “Calvin & Hobbes” (http://www.calvinandhobbes.co.uk/index.html) Die handelen over de psychologie van een jongetje van zeven of acht. Prachtige tekeningen en originele teksten.
BeantwoordenVerwijderen*
Tja, de ziel… toch maar een groot mysterie hé. Daar zijn al bibliotheken vol over geschreven. Ook ik ben katholiek opgevoed en was toen héél gelovig, zo tot iets nà mijn plechtige communie. Ik was me heel sterk bewust van mijn zieltje, maar trapte er wel eens op, bij wijze van spreken. Door veel te gaan lezen is dat geloof gaan wankelen. Nu heb ik helemaal niets meer met de kerk en hou het bij filosofie en vrijdenken.
Weet je wat ik zo’n bijzondere uitdrukking vind, “met je ziel onder de arm lopen”…
Dat ‘dagdromen’ vind ik ook interessant; dat is iets wat ik zelf ook wel regelmatig doe, als een soort van evenwicht tegen de razende tijd en de dingen die je ontglippen. Het is een eilandje van rust, zal ik maar zeggen om in je sfeer te blijven. “Zielekruid” vind ik wel een goed gekozen onderkomen voor jouw overdenkingen. Wellicht kwam dat toen helemaal spontaan bij je op, vanuit die onbekende diepten.
Bij alles wat je hier schrijft denk ik vaak aan het werk van Hetty Hillesum. Ik las haar dagboek jaren geleden en heb het me onlangs aangeschaft in een nieuwe herdruk.
Nu, er is materiaal genoeg om hiermee nog lang door te gaan, met je welnemen. Vanzelfsprekend wordt men beïnvloed door wat men leest, de ene keer al wat meer dan de andere. Ik leef al van jongs af aan in ‘symbiose’ met de literatuur en daar voel ik me goed bij. Zonder die waren er niet zo veel interessante ontmoetingen in mijn leven geweest. We mogen Gutenberg toch erg dankbaar zijn, niet ?
Grappig, dat is weer eens een heel andere invalshoek voor de begrippen ziel en bezieling. Merk ik ook dat ik niet zo'n denker ben, maar vooral een 'gevoel' bij die begrippen heb en ze als heel vanzelfsprekend voor me voelen.
BeantwoordenVerwijderenEn ik herken me helemaal in dat tijdloze en de diepere stroom van zijn, helemaal mooi vind ik het als dat ook voorkomt binnen momenten waarin de tijd wel begrensd is.
De boeken die het meest bij mijn gevoel over de ziel aansluiten zijn boodschappen van Jeshua door Pamela Kribbe en het boek een nieuwe werkelijkheid van Carolina Bonte, ik denk dat die laatste jou ook wel aan zal spreken, ook in het licht van hooggevoeligheid.
@Walter: Goed nieuws: Er is vandaag een, welliswaar ietwat clichématig, nieuw prietplaatje aan mijn tekenpen ontsproten!
BeantwoordenVerwijderenDe naam Zielekruid is inderdaad ook vanuit die peilloze diepte opgeborreld, dat klopt. En wat mooi dat je door mijn schrijfsels weer bij Etty uitkomt en haar boek gekocht hebt! Mooi, mooi.
En tot slot: Ook ik ben meneer Gutenberg erg dankbaar, want op het moment 'smul' ik van Joke Hermsen. (Waarover straks meer).
Goed weekend gewenst!
@Marrit: Ik vind het zo ontzettend leuk dat jij schrijft "En ik herken me helemaal in dat tijdloze en de diepere stroom van zijn, helemaal mooi vind ik het als dat ook voorkomt binnen momenten waarin de tijd wel begrensd is."
BeantwoordenVerwijderenDit is precies waar ik zo meteen over wil gaan schrijven. Dank je wel, ook voor je leestips.